نگاهی به احزاب و جناح‌های سیاسی ایران در انتخابات ریاست‌جمهوری 96

ورود شش تن از نامزدهای ریاست جمهوری دوازدهم به مرحلۀ پس از احراز صلاحیت، عرصه رقابت‌های انتخاباتی را مشخص‌تر کرده است. در این چارچوب، آرایش احزاب و تشکل‌های سیاسی نیز در حمایت از هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری تا حد زیادی آشکار شده است.

در ایران پیش از هر انتخاباتی اعضای هر حزب بر سر یک نامزد مناسب به توافق می‌رسند.

اکنون بیش از 240 حزب سیاسی در ایران وجود دارند که به دو دستۀ اصلی اصلاح‌طلب و اصولگرا تقسیم می‌شوند.

گروه‌ها و افراد دیگر نیز در فعالیت‌های سیاسی تحت عنوان میانه‌روها یا اعتدال‌گرایان و گروه‌های مستقل شرکت می‌کنند.

تا اواسط دهۀ هفتاد شمسی این جناح‌ها به نام‌های چپ یا راست شناخته می‌شدند. اما بعد از آن عناوین اصلاح‌طلب یا اصولگرا به ادبیات سیاسی ایران وارد شد.

اصولگرایان:

اصولگرایان بر پایبندی به آرمان‌های امام راحل و دفاع از ارزش‌های اسلامی تأکید می‌کنند.

طرفداران حزب اصولگرا مایل به حفظ وضع موجود و مخالف تغییر در ساختارها و باورهای سنتی هستند.

این حزب راست‌گرا در اواخر دهۀ هفتاد شمسی نام اصولگرا را برای خود برگزید.

پس از پیروزی جبهه دوم خردادی در انتخابات، گروه اصولگرایان بر این باور بودند که دوم خردادی‌ها از اصول انقلاب دور شدند؛ بنابراین در مقابل پیروان سید محمد خاتمی، عنوان اصولگرایان را برای خود انتخاب کردند. 

ابراهیم رئیسی یکی از نامزدهای این انتخابات است که از حمایت اصولگرایان برخوردار است.

اصلاح‌طلبان:

پس از پیروزی سید محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری هفتم در سال ۱۳۷۶ از نام اصلاح‌طلبان برای نامیدن افراد و گروه‌های هوادار وی استفاده شد. در واکنش به اصلاح‌طلبان، طیف مقابل به‌مرور از عبارت اصولگرایان برای توصیف خود استفاده کردند.

پس از ریاست‌جمهوری آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۸ و با پیروزی در انتخابات هفتمین دورهٔ ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ و ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی با بیش از ۲۰میلیون رأی، اصلاح‌طلبان توانستند وارد عرصهٔ حاکمیت شوند و پس از آن اکثریت مجلس ششم و نخستین شورای شهر تهران را نیز به دست آوردند.

این جریان به دلیل پیروزی در انتخابات دوم خرداد به جبههٔ دوم خرداد مشهور شد و هشت سال کنترل دولت و همچنین چهار سال اکثریت نمایندگان مجلس ششم را در اختیار داشت.

ایدئولوژی اصلی اصلاحات در ایران رسیدن به یک جامعهٔ مدنی و قانون‌مدار، دستیابی به مردم‌سالاری دینی، آزادی، عقل سالاری، دوری از تحجر و توجه ویژه به نیازها و مشکلات جوانان است.

اسحاق جهانگیری از نامزدهای اصلاح‌طلب این انتخابات است.

اعتدال‌گرایان:

دولت کنونی ایران به ریاست حسن روحانی نه اصلاح‌طلب و نه اصولگرا، بلکه یک دولت اعتدال‌گراست.

اعتدال‌گرایی جریانی اجتماعی-سیاسی با استراتژی مشخص توسعه است که در کنار اصلاح‌طلبی و اصولگرایی قرار می‌گیرد.

 این مفهوم تا پیش از انتخاب حسن روحانی به ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۹۲، در اندیشه جریان سیاسی میانه ایران و میان طیف طرفداران آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی تحت عنوان حزب اعتدال و توسعه تعریف شده‌ بود ولی پس از انتخاب روحانی با شعار «اعتدال»، در جامعهٔ سیاسی ایران رایج شد.

افراد شاخص این جریان مانند آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی در سال‌های گذشته جزو جناح راست بوده‌اند. برخی افراد اعتدال‌گرایی را احیا و بازگشت جناح راست می‌دانند.

استفاده از این مطلب با ذکر منبع «پرس تی‌ وی فارسی» بلامانع است.

Press TV’s website can also be accessed at the following alternate addresses:

www.presstv.ir